عوامل مختلفی می‌تواند بر بعد نیروی انسانیِ دانشگاه ها تأثیر گذار باشد که مهمترین آن ها عبارتند از :

• • توانایی نیروی کار؛

• • مهارت های کارمنان و آموزش آن ها؛

• • • تشکیل دوره های آموزشی برای کارکنان؛

  

• سفر به کشور های دیگر جهت فرصت مطالعاتی.

۳-فناوری اطلاعات

شبکه دانش دانشگاه ها که با بهره گیری از ابزار های فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت یکپارچه و منسجم به دو طریق زیر از فرایند نوآوری حمایت و پشتیبانی می‌کند (شِریف و کینگ^[۷۹]، ۲۰۰۶):

1. 1. فراهم ساختن امکان برقراری ارتباط بین افراد و گروه ها به منظور تبادل و تسهیم دانش؛

1. فراهم ساختن امکان ذخیره سازی، پردازش، انتشار و جستجو در مخازن دانش داخل و خارج از سازمان.

درّی و طالب نژاد (۱۳۸۷) مهمترین چالش های نظام آموزشی کشور در استفاده از فناوری اطلاعات را ضعیف بودن زیر ساخت ها، کمبود نیروی انسانی کارآمد، ضعف در سیاست گذاری، کمبود محتوای الکترونیکی، وجود نداشتن نهادهای حقوقی تعیین کننده مالکیت فکری و پشتیبانی مالی و فنی از شبکه ها می‌داند.

مهمترین عواملی که بر بعد فناوری اطلاعات در دانشگاه ها تأثیر گذار می‌باشد عبارتند از:

• • استفاده از تکنولوژی و منابع آن؛

• • یادگیری مهرتهای فنی و آموزشی؛

• • تاثیر فناوری اطلاعات؛

• • استفاده از منابع دانشی؛

• • ایجاد سازمان یادگیرنده؛

• • ایجاد مکان هایی برای اساتید و کارمندان جهت به روز رسانی اطلاعات؛

• • باز سازی ساختار فضایی دانشگاه؛

• به روز کردن امکانات دانشگاهی.

۴-فرایند نوآوری

فرایند نوآوری مستلزم تبادل اطلاعات در بخش های مختلف دانشگاه و خارج از آن است و همچنین واحد های مختلفی درگیر فرایند نوآوری می‌شوند. منبع بسیاری از ایده ها نیز فراتر از بخش های مختلف سازمان و ناشی از تبادل اطلاعات بین رشته‌های مختلف است (سلطانی تیرانی، ۱۳۸۷). فرایند نوآوری در دانشگاه ها، در تمام نمونه های بررسی شده یک فرایند جستجو و یادگیری است. در برخی موارد، ساختارهای سیستماتیک دایره ای این فرایند را در سازمان‌های استراتژی محور می توان یافت (نصیرزاده و ناجی، ۱۳۸۷).

عوامل مؤثر بر فرایند نوآوری دانشگاه ها عبارتند از:

• • ایجاد و توسعه ایده ‌در مورد نوآوری دانشگاه ها؛

• • فنون مربوط به انتخاب و ارزیابی عملکرد نوآوری؛

• مکامیزم به کارگیری نوآوری در دانشگاه ها.

۵-ساختار و فرهنگ سازمانی

ساختار سازمانی: ساختار سازمانی به روابط بین افراد و واحد های سازمانی بر می‌گردد و در دانشگاه ها باید به گونه ای طراحی شود که همکاری و تسهیم دانش بین افراد و واحدهای سازمانی تسهیل شود و دانشگاه ها به سازمان های یادگیرنده تبدیل شوند. ساختار سازمانی باید امکان ایجاد ‌گروه‌های دانشی را در دانشگاه ها فراهم سازد (دری و طالب نژاد، ۱۳۸۷).

فرهنگ سازمانی: فرهنگ سازمانی عبارت است از ارزش ها، اعتقادات، و هنجارهای مشترک یک سازمان که آنان را به هم مرتبط می‌کند (هوئِنر^[۸۰]، ۲۰۰۱). همکاری بر اساس اعتماد در بین دانشگاه ها مهمترین جنبه فرهنگ سازمانی دانشگاه ها به شمار می رود. تمایل اعضای هیئت علمی به تسهیم دانش با دیگران به میزان اعتماد میان آنان بستگی دارد. فرهنگ نوآوری در دانشگاه ها اشاره به فرصت هایی می‌کند که در اختیار دانشگاه ها گذاشته می شود تا به دنبال خلق و تسهیم دانش باشند (دری و طالب نژاد، ۱۳۸۷).

مهمترین عوامل مربوط به بعد ساختار و فرهنگ سازمانی در دانشگاه ها عبارتند از:

• • میزان تفکیک پذیری در ساختار سازمانی دانشگاه؛

• • وجود ساختار سازمانی متمرکز در دانشگاه؛

• • رسمس بودن امور دانشگاه؛

• • انعطاف پذیر بودن ساختار دانشگاه؛

• • ایجاد شبکه های ارتباطی در دانشگاه؛

• • فرهنگ همکاری در دانشگاه؛

• • فرهنگ ریسک پذیری در دانشگاه؛

• • محدودیت محور بودن دانشگاه؛

• بازگرا بودن دانشگاه( یعنی نیتز های اجتماعی را برطرف کردن).

۶-استراتژی سازمان

در محیط جهانی امروزی که تغییرات سریع،جریان شدید اطلاعات و رقابت روز افزون ناشی از برداشته شدن مرزها و موانع بازرگانی از مهم ترین مشخصه‌ های آن هست، مؤسسات آموزش عالی در جهان به آرامی به مؤسساتی که پیش از پیش با محرکه های بازار رقابتی و الزامات بازرگانی و اقتصادی هدایت می‌شوند، تبدیل شده و از هویت دولتی خود فاصله گرفته اند(مدل راهبردی ارزیابی ..) لذا میل به بقا در این محیط رقابتی آنان را از روی آوردن به مدیریت و برنامه ریزی راهبردی برای افزایش قابلیت انطباق با محیط متغیر امروزی و توانایی ‌پاسخ‌گویی‌ و جلب رضایت مشتریان ناگزیر ساخته است(دری و طالب نژاد، ۱۳۸۷).

لذا نوآوری یک استراتژی مهم برای دانشگاه ها می‌باشد و دانشگاه ها از نوآوری برای رقابت با رقبا و پیشی گرفتن از آن ها استفاده می‌کنند. در واقع نوآوری تلاش یک مؤسسه‌ در استفاده از تکنولوژی، اطلاعات و دانش جهت بهبود وضعیت خود نسبت به رقبا است (وی یو و لین^[۸۱]، ۲۰۱۱).

عوامل مربوط به بعد استراتژی دانشگاه ها عبارتند از:

• • چشم انداز و اهداف دانشگاه در ایجاد نوآوری؛

• • میزان اتخاذ تصمیمات استراتژیک نوآوری در دانشگاه؛

• استراتژی نوآوری منابع انسانی.

۷-سرمایه گذاری در نوآوری

این بعد از نوآوری با فراهم کردن زیر ساخت های مورد نیاز از فرایند نوآوری حمایت و پشتیبانی می‌کند. امکانات و تجهیزات مناسب و کافی ( سخت افزار و نرم افزار) امکان انجام دادن مطلوب فعالیت های مرتبط با فرایند نوآوری در دانشگاه ها را فراهم می‌سازد. توسعه و تجهیز کتابخانه ها و منابع اطلاعاتی و تجهیز آزمایشگاه ها و کارگاه ها، ایجاد محیط فیزیکی مناسب و کافی، مسیرهای دسترسی، وسایل ارتباطی، اتاق های فکر و مکان های رفاهی و تفریحی و ….. موجب رشد و توسعه نوآوری در دانشگاه ها می‌شوند (دُرّی و طالب نژاد، ۱۳۸۷).

مهمترین عوامل مربوط به بعد سرمایه گذاری در دانشگاه ها عبارتند از:

• • فعالیت های نوآوری و توسعه آن؛

• • ارتقاء ماشین آلات، تجهیزات و نرم افزار ها،

• • آموزش ضمن خدمت؛

• جذب سرمایه تحقیقاتی.

۸-سبک مدیریت و رهبری