اشتغال ذهنی فرد با چنین احساسات و افکاری احتمالا سطح عملکرد بهینه او را پایین می آورد و احتمال آسیب پذیری و ابتلا به اختلالات رفتاری و هیجانی را افزایش میدهد (ساراسون و ساراسون ۱۹۸۷ ؛ ترجمه نجاریان ، ۱۳۷۱ ) .
البته استرس به مقدار کم برای انسان مفید است ، چرا که یادگیری را پایدار تر و حافظه را نیرومند تر و عملکرد را بهتر میکند . در حقیقت استرس مثبت تا زمانی که در فرد احساس کنترل وجود داشته باشد نیروی محرک لازم را برای رعایت تقدم و تأخیر فعالیت ها یا اتمام به موقع کارها فراهم می آورد . مهم ترین نکته در امر استرس مدیریت استرس است که لازم است به عدم مواجهه با عوامل استرس زا توجه نموده و در صورت برخورد با آن ، قدرت مقابله با استرس مورد توجه قرار گیرد . اگر چه هدف این نیست که از موقعیت های استرس زای زندگی اجتناب کنیم ، بلکه هدف این است که با این عوامل استرس زا برخورد بهتری داشته باشیم (سیمونتون و همکاران ، ۱۹۹۱ ؛ ترجمه عزیزی ، ۱۳۸۳ ) .
یکی از روش های درمانی که میتواند در این زمینه مورد توجه قرار گیرد روش درمان شناختی – رفتاری به صورت گروهی است . در زمینه روان درمانی با رویکرد شناختی – رفتاری (CBT ) به دو شکل فردی و گروهی مورد استفاده قرار میگیرد اما با توجه به محدودیت های روان درمانی فردی از جمله بالا بودن هزینه آن و کمبود درمانگر با کفایت و آموزش دیده در مقایسه با شیوع اختلالات روانی (فری ، ۱۳۸۲) و با در نظر گرفتن مزیت های روان درمانی گروهی مثل پیوستگی گروهی ، عمومیت به معنای داشتن درد مشترک ، امید به درمان ، یاد گیری مشاهده ای ، تسهیل تخلیه هیجانی و خود افشاگری (بلاچ ، ۱۳۷۴) درمانگران رفته رفته علاقه مند شدند که رویکرد درمانی خاص خود را به صورت گروهی در مورد مراجعان به کار گیرند . (صاحبی ، ۱۳۸۱) .
هدف کلی گروه درمانی افزایش آگاهی افراد ازخودشان و دیگران و کمک به آن ها در جهت روشن ساختن تغییراتی است که در زندگی مایل اند بدانها دست یابند و فراهم ساختن ابزار های لازم برای انجام این تغییرات ، همچنین کمک کردن به مراجعان است تا بتوانند احساس هایی را که دارند شناسایی و تجربه کنند(تخلیه هیجانی) ، شیوه تاثیر پیش فرض هایشان بر نحوه احساس و رفتار هایشان را درک نمایند روش های شناختی و طرق رفتاری جایگزین دیگری را تجربه کنند . (کوری – کوری ، ۱۳۸۲ ) .
۱-۲-بیان مسئله
دوران ما دوران استرس است چه بخواهیم چه نخواهیم باید باید این واقعیت را بپذیریم که استرس عصر ما را تصاحب کردهاست و با آنکه هر روز ، هر ساعت و هر لحظه و در هر جای دنیا کشف و اختراع جدیدی به منظور رفاه انسان ها می شود تا در آسایش بیشتری زندگی کنند ، اما می بینیم استرس در زندگی بشر امروزی بیش از هر زمان دیگر مطرح است (شهنی، ۱۳۸۳ ) .
امروزه استرس به عنوان بخش جدایی ناپذیر در زندگی انسان ها مطرح است و افراد باید دائما روش های مقابله جدیدی برای برطرف کردن آن اتخاذ کنند نیاز های اقتصادی ، درگیری های خانوادگی ، آلودگی های زیست محیطی و درگیری های روزمره همه باعث افزایش استرس در افراد شده است تخمین زده شده که عامل ۵۰ تا ۸۰ درصد بیماری ها استرس است (فیس و وودز ، ترجمه نام آور ، ۱۳۷۴ ) .
در زندگی اجتماعی امروز استرس امری اجتناب ناپذیر است . انسان در سراسر زندگی خود و در جریان سازگاری با آن در معرض انواع فشار های روانی قرار دارد . افراد جامعه کنونی بیش از پیش نسبت به زندگی و پیامدهای آن هوشیار شده اند . بزرگسالان ، نوجوانان و حتی کودکان از آلودگی زیست محیطی ، امکان وقوع یک جنگ هسته ای ، به پایان رسیدن منابع طبیعی و …. سخن میگویند و تمامی این مسائل بخشی از زندگی روزمره را تشکیل میدهد . (دادستان ، ۱۳۷۷) .
استرس عموما به عنوان بیماری عظیم قرن و بیماری جدید تمدن در نظر گرفته می شود ، هر چند در عرف به آن بر چسب “چیز بد” زده می شود که در جای خود درست میباشد . اما به طور فزاینده ای فرض شده که تنیدگی ما را به سمت اسیب پذیری بیشتر و اختلالات روانی جسمانی هدایت میکند . اگر حتی نیمی از جمعیت انسان ها به تنیدگی اعتقاد داشته باشند که درست باشد همین دلیل برای طرح موضوع تنیدگی که در میان دیگر مفاهیم مورد علاقه متخصصین بهداشت روانی در مکان اول قرار گیرد ، میتواند کافی باشد (چاوشی ، ۱۳۷۹ ، به نقل از احمدی ۱۳۸۷ ) .
کان (۱۹۸۸) اظهار میدارد که فشار و تنیدگی قسمت بهنجاری از زندگی میباشد اما وقتی این فشار شدید بوده و به مدت طولانی ادامه یابد میتواند آسیب جدی به سلامت فرد وارد سازد از طرف دیگر تنیدگی یک عامل رفتاری است که مستقیما بر روی سلامت و تندرستی فرد اثر میگذارد (دادستان ، ۱۳۷۷) .
در حالی که تنیدگی زیاد میتواند پیامد های ناگواری داشته باشد ، مقدار کم آن میتواند مفید واقع شده و ایجاد انگیزه کند .
سلیه محقق بر جسته در زمینه استرس ، میزان مشخصی از استرس را برای زندگی سالم مفید میداند ، وی این موضوع را تحت عنوان تنیدگی مفید مطرح کرده و آن را شرایط لازم زندگی میداند . چنانچه او اظهار نموده به طور مطلق ، زندگی بدون تنیدگی مرگ است . همان طور که در رویداد های مهم نامطلوب زندگی از قبیل فشار های شغلی ، مشکلات زناشویی و یا مشکلات مالی ایجاد تنیدگی میکند ، رویداد های خوشایندی از قبیل مسافرت ، شغل جدید ، ورزش و … نیز منجر به ایجاد تنیدگی می شود . لذا یک زندگی سالم باید مقدار متوسطی از تنیدگی را به همراه داشته باشد (دادستان ، ۱۳۷۷) .
در دهه دوم قرن بیستم مشاهده افراد مبتلا به بیماری های عفونی مختلف که دارای نشانه های مشابه و فاقد علائم معینی بودند ، سیله را بر آن داشت تا به « نشانگان عمومی بیماری » به عنوان یک پاسخ نام معین ارگانیسم نسبت به بیماری توجه کند . بررسی های سیله منجر به ارائه « نشانگان عمومی سازش » (GAS) گردید و آن را مجموعه پاسخ های نامعین که برای هر نوع عامل مهاجم جسمانی در ارگانیسم بروز میکند ، توصیف نمود (دادستان ، ۱۳۷۷) .
بنابر آنچه گفته شد تنها با بررسی ویژگیهای استرس زا نمی توان به پیامد آن پی برد بلکه این پیامد ها را باید در چهار چوب تاریخچه فردی و خانوادگی ، منابع فردی و خانوادگی تفسیر و ارزیابی کرد . (دادستان ، ۱۳۷۷) .
تحقیقات پیرامون تاثیر ورزش بر بهداشت روانی ، بیانگر یافته های پژوهش متفاوتی است . در حالی که بسیاری از محققان از جمله : هاد و همکاران (۲۰۰۰) کیمبال و فری سنیگر (۲۰۰۳) کادلاسک (۱۹۹۷) و شیر کا (۱۹۹۷) معتقدند فعالیت های ورزشی میتواند به منزله سپری در مقابل فشار زاها قرار گیرد ، محققانی چون پایان کولو ، نیکولایدس ، پانیاوراس و آنکوپولوس در رقابت های ورزشی به خودی خود یک عامل فشارزای اضافی محسوب می شود که افراد غیر ورزشکار ان را تجربه نمی کنند که میتواند تاثیر بر بهداشت روانی آنان داشته باشد . (همتی و همکاران ، ۱۳۸۵)