مهم ترین تکنولوژی که در این نسل به کار می‌رفت ، کتاب های درسی و جزوه های راهنمای مربوط به هر دوره بود . روش آموزشی سیستم های نسل اول بر پایه عقاید رفتار گرایانه ای همچون پاسخ‌گویی، شفافیت سازی و تقسیم مفاهیم پیچیده به زیرگروه های قابل فهم بنا شده بود .
یکی از مهم ترین خصوصیات تکنولوژی نسل اول ، به حداکثر رساندن آزادی و استقلال دانشجویان است. زیرا دانشجویان می‌توانند فعالیت های یادگیری را خود به پایان رسانده و آزمون های مربوطه را با سرعت مورد نظرشان پشت سرگذارند . سیستم های آموزش را راه دور نسل اول به « مطالعه مستقل » معروف است .
در سیستم های نسل اول تعامل میان دانشجو و استاد از طریق مکاتبه و به صورت غیر همزمان انجام می گرفت اما در سیستم های پیشرفته تر این نسل ، ایمیل و تلفن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. سیستم های نسل اول را می توان به آسانی به روی شبکه وب منتقل نمود و در موقعیت های آموزش مجازی مورد استفاده قرار داد . به هر حال باید دانست که استفاده از صفحه های نمایش به جای کاغذ و اینترنت به جای مکاتبه نمی تواند ضمانتی برای تولید محتوای مؤثر در یادگیری مجازی به همراه داشته باشد.
نسل دوم :
نـسل دوم در عصری گسترش یافت که به عصر فناوری های جمعی ،رسانه های رادیو و تلویزیونی و نظریه های یادگیری شناختی ،شناخته شده است.در این نسل بر مطالعه مستقل که در آن محدودیت زمانی و مکانی نباشد،تأکید شده است.در این عصر تولیدات انبوه رسانه ای گسترش یافتند که به فراگیران امکان می‌داد به صورت مجازی آزمایشگاه و کارگاه را ببینند.(گریسون و اندرسون،۲۰۰۳،ص ۳۶)
همزمان با پیدایش فناوری های جدید،دانشگاه هایی در سراسر دنیا برای ارائه آموزش به آن پناه بردند.در سال ۱۹۳۳ اولین برنامه های تلویزیونی دنیا از پردیس دانشگاه آیووا پخش شد که موضوعاتی از بهداشت دهان گرفته تا ستاره شناسی را شامل می شدند.دوره های تلویزیونی طی دهه ۱۹۶۰ معروفیت زیادی پیدا کردند و پخش آن ها تا قرن ۲۱ ادامه پیدا کرد.(بروک[۲۸] و همکاران،۲۰۰۳،ص ۱۴۰)
تعامل مـستقیم میان اساتید و دانشجویان این نسل ،محدود به تکنولوژی هایی بود که غالبا در نسل اول نیز مورد استفاده قرار گرفته بودند :تلفن و نامه. در نسل دوم، گروه برنامه ریزی دوره با مسائل بیشتری روبرو شدند، چرا که کارکنان تولیدی، مهارت ها، دیدگاه ها و هزینه های بیشتری را بر مواد اضافه نمودند . این هزینه های تولیدی بالا باعث شدند تا جمعیت دانشجویی بیشتری برای جبران هزینه ها مورد نیاز باشند و تلاشهایی ( کمتر موفقیت آمیز) برای بازاریابی دوره های نسل دوم در سطح بازار جهانی صورت گیرند.
یکی از موارد اضافه شده به نسل دوم آموزش از راه دور ، تلاش برای ارائه « دوره های آموزشی تعاملی با کمک رایانه » به دانشجویانی بود که از رایانه های شخصی و متصل به شبکه ( مانند سیستم PLATO ) برخوردار بودند.در این نسل مشکلات مربوط به هزینه و توزیع باعث شدند تا کتابخانه‌های مرکزی و توزیع شده مواد آموزشی مانند MERLOTکه ابزاری مفید برای جستجو،دستیابی و سنجش محتوای دوره های آموزش مجازی می‌باشند ، با سرعت بیشتری توسعه پیدا کنند.
نسل سوم :
به نظام هایی از آموزش از راه دور که مبتنی بر تعامل فشرده بین همه عوامل یادگیری به منظور ایجاد جامعه یادگیری مشارکتی به صورت مجازی باشد ،نسل سوم اطلاق می‌گردد.(تروتین[۲۹]،۲۰۰۱)
این دوره از اوایل ۱۹۸۰ با بهره گرفتن از فناوری های ماهواره ای و ظهور شبکه های ارتباطی که مواد دیجیتال و آنالوگ را به محل کار رایانه انتقال می‌دادند،شروع شد.(سهرابی،۱۳۸۴)
نسل سوم از مزیتی همچون امکان برقراری تعاملات انسانی همزمان و غیر همزمان که به وسیله مجموعه ای از تکنولوژی های ارتباطات از راه دور – بویژه همایش های صوتی ، تصویری و رایانه ای – فراهم شده است ، برخوردار می‌باشد.
نظریه های یاد گیری ساختن گرایانه، نسل سوم سیستم های آموزش از راه دور را با هدف خلق فرصت هایی برای دانشجویان در جهت ایجاد و بازسازی دانش ، چه به عنوان افرادی مستقل و چه به عنوان اعضای گروه‌های یادگیری ، مورد پذیرش قرار داده است .
این فرایند ساختن دانش از طریق بحث و بررسی محتوی، تکالیف و پروژه ها امکان پذیر شده و به واسطه انجام بحث ها ، پروژه های مشترک و منابع کافی …. و یا برنامه های درسی مسئله مداری که معرف برنامه ریزی های کیفی نسل سوم می‌باشند ، بسط و گسترش می‌یابد.
نسل چهارم :
شماری از نویسندگان عقیده دارند که نسل چهارمی نیز ظهور پیدا کرده که توانسته است سه ویژگی عمده و اولیه شبکه را با هم تلفیق نماید ، یعنی : بازیابی حجم گسترده ای از اطلاعات محتوایی ، ظرفیت تعاملی ارتباطات مبتنی بر رایانه (CMC) و قدرت پردازشگری مربوط به پردازشگرهای محلی از طریق نرم افزارهای برنامه نویسی رایانه خصوصاً «جاوا».
به علاوه تایلور [۳۰] نسل پنجمی را مطرح نموده و از آن به «الگوی یادگیری هوشمند و انعطاف پذیر» یاد نموده است . وی «کارکردهای هوشمندی» همچون ارائه پاسخ های خودکار به سوالاتی که غالبا مطرح می‌گردند و امکان دسترسی به منابع و خدمات دانشگاهی از طریق پورتال ها را به امکان دسترسی به منابع اینترنتی و ارتباطات همزمان وغیر همزمان اضافه نموده است.(تایلور،۲۰۰۲)
با مروری بر «نسل های آموزش از راه دور» در می یابیم که نوع، میزان و یکپارچگی انواع و اشکال تعامل ، عنصر اصلی و تعیین کننده هر نسل است.افزون بر این ، همان طور که می بینیم تکنولوژی شبکه ، نقش بیشتری در هر نسل ایفا نموده است .(زارعی زوارکی،۱۳۸۴)
امروزه اینترنت و سیستم های ویدئویی با ایجاد محیطی برای یادگیری از راه دور به صورت واقعی آموزش از راه دور را در مسیر جدیدی قرار داده‌اند.(والنتین[۳۱]،۲۰۰۲)
بخش دوم آموزش مجازی
تعریف آموزش مجازی:
از نظر گریسون و آندرسون (۲۰۰۳)، آموزش مجازی به آن نوع آموزش اطلاق می‌گردد که در محیط شبکه و اینترنت و در ساختی رسمی به وقوع می پیوندد و مجموعه ای از تکنولوژی های چند رسانه ای در ایجاد آن به کار می‌روند.
آموزش مجازی به مجموعه وسیعی از نرم افزارهای کاربردی و روش های آموزشی مبتنی بر فناوری گفته می شود که شامل آموزش بر پایه رایانه ، وب و اینترنت ، و همچنین کلاس ها و دانشگاه های مجازی و غیره می‌باشد. ( تکنو سافت ، ۱۳۸۳ )
آموزش مجازی عبارت است از ارائه محتوای آموزشی و تجارب اساتید مجرب هر رشته از طریق فناوری الکترونیکی به دانشجویان علاقه مند ، که این دانشجویان می‌توانند در هر نقطه جهان از این آموزش ها بهره مند گردند.(مختاری،۱۳۸۳).
