مواردمطالعاتیcantee-borders تأیید کرد که این مشخصه ها برای رهبری خدمتگزار ضروری تلقی میشود:
-
- گوش دادن : رهبران خدمتگزار به طورشفاف، تمایل یک گروه را با گوش دادن به آنچه گفته می شود درک میکنند.
-
- همدردی : رهبران خدمتگزار تمام تلاش خود را میکنند تا برروی دیگران درک داشته و بروی خواستههای آن ها تأکید کنند.
-
- هوشیاری وآگاهی : رهبران خدمتگزار به جای مرجعیت موقعیتی به تعقیب موارد ضروری در تصمیم گیری درون یک سازمان اتکا میکنند.
-
- مفهومی سازی کردن : رهبران خدمتگزار به دنبال تقویت تواناییهای خود برای تحقق بخشیدن به رویاها میباشند.
-
- بینش و پیشبینی : رهبران خدمتگزار دارای توانایی خاصی برای پیشبینی نتایج احتمالی یک موقعیت درآینده میباشند.
-
- تعهداتی برای رشد مردم : رهبران خدمتگزار عمیقا متعهد به رشد فردی، روحی وحرفه ای هریک از افراد درون مؤسسه میباشند.
- ساختن اجتماع : رهبران خدمتگزار به دنبال شناسایی روش های ساختن جامعه دربین آنهایی که درون یک موقعیت ارائه شده قرار دارند، هستند. (۲۰۰۴,Winston).
۲-۷٫ ویژگی های عملیاتی
الف- ایجاد چشم انداز: یکی از ویژگی های اصلی رهبر خدمتگزار ایجاد یک چشم انداز الهام بخش و استراتژیک برای سازمان است.
ب- درست کاری و کمال جویی: درست کاری، بیشتر با صادق بودن وراست گویی ارتباط دارد و کمال جویی تبعیت از کدهای عمومی اخلاقی را منعکس میکند.
پ-اعتماد: اعتماد، به واسطه تعامل مستقیم رهبر با پیروان به وجود میآید. درغیاب اعتماد، ترس سازمان را فرامی گیرد ومانع بهره وری می شود. رهبران به منظور ایجاد اعتماد باید کمال جو و درست کار باشند.
ت- خدمت رسانی- دردرجه نخست و مقدم ترازهرکاری، یک رهبر خوب به دیگران خدمت میکند. انگیزه اساسی و بنیادین برای رهبری باید علاقه مندی به خدمت رسانی باشد.
ث- الگوسازی: رهبران از طریق انجام برخی از اقدامات و نمونه ها، مدل رفتاری خود را در معرض دید پیروان قرار میدهند.
ج- پیشگامی: رهبران، لازم است که در ریسک پذیری، ایجاد روش ها ومسیرهای جدید، به کارگیری رویکردهای جدید نسبت به مسائل قدیمی پیش گام باشند.
چ – قدردانی از دیگران: رهبران خدمتگزار به صورت آشکار و قابل مشاهده از پیروان خود قدردانی میکنند، به آن ها ارزش میدهند، آن ها را ترغیب می کننندو به آن ها توجه دارند. آن ها از موفقیت دیگران لذت میبرند.
ح- توان مندسازی: رهبران خدمتگزار، توان رهبری خود را از طریق توانمند ساختن افراد برای هدایت، چندین برابر میکنند. توان مندسای برکارتیمی تأکید میکند. (یوسفی سعیدآبادی و سایرین، ۱۳۸۹)
۲-۸ . ویژگی های مکمل
الف- ارتباطات: بسیاری از محققان معتقدند که اثربخشی کل رهبری بستگی به توسعه کافی مهارت های ارتباطی میان رهبر و پیروان داد.
ب- اعتبار( مقبولیت): رهبران دارای اعتبار عادات، ارزش ها، خصیصه ها و شایستگی هایی هستند که از طریق آن ها میتوانند اعتماد و تعهد پیروان را نسبت به خود جلب کنند.
پ – صلاحیت : صلاحیت به وضعیتی اطلاق می شود که رهبر به خوبی واجد شرایط رهبی باشد و دارای دامنه وسیعی از دانش، مهارت هاو توانایی ها باشد.
ت- پیش کاری: پیش کاربودن این معنی را دارد که هم رهبران و هم پیروان باید در پیش کاربودن توانمند شوند.
ث- پیدایی: پیدایی شامل حضور درمحافل عمومی، رفتار و تعاملات قابل مشاهده رهبربا پیروان است.
ج – نفوذ و متقاعد سازی: عنصرمهم نفوذ در فرایند رهبری است به نظر گرین لیف متقاعد سازی مهارت بحرانی رهبری خدمتگزاراست.
چ-شنود مؤثر: رهبران از شنود مؤثر بهره میبرند، زیرا آن ها هم چنان که می شنوند یاد هم می گیرند.
ح – تشویق و ترغیب : علاوه برقدردانی از پیروان، رهبران خدمتگزار افرادی را که هدایت میکنند باور دارند و آن ها را تشویق میکنند. رهبران خدمتگزار تشویق کننده، برقرارکننده ارتباط و دلگرم کننده پیروان هستند.
خ- تعلیم: نقش رهبری، یادگیری وسپس تعلیم اصول و ارزش ها به پیروان است. طوری که آن ها بتوانند خود را هدایت کنند.
د- تفویض اختیار: تفویض اختیار عبارت است از ترغیب پیروان به دردست گرفتن مسئولیت خودشان. (یوسفی سعیدآبادی و سایرین، ۱۳۸۹)
نوشته های رابرت گرین لیف ده ویژگی برای رهبران خدمتگزار ارائه میکند:
- گوش دادن ۲- همدلی ۳- بهبود بخشی ۴- آگاهی ۵- تشویق و ترغیب ۶- مفهوم سازی ۷- آینده نگری و دوراندیشی ۸- خادمیت ۹- تعهد به رشد افراد ۱۰- ایجاد گروه.
هرچند که اسپیرز بیان میکند که این ده ویژگی رهبری خدمتگزار جامع و کامل هستند ولی نویسندگان بعدی ویژگی های دیگری را شناسایی کردهاند که ادبیات کلی حداقل ۲۰ ویژگی قابل تمیز از رهبری خدمتگزار ارائه میدهد که این ۲۰ ویژگی ۱۰ ویژگی گرین لیف را به نوعی پوشش می هدکه بعضی از آن ها مثل خادمیت، تشویق و ترغیب و غیره درلیست هست ولی بعضی دیگر در طبقه وسیعتر ترکیب شده است مثلا مفهوم سازی و دوراندیشی در طبقه چشم انداز قرار گرفته اند. (اسپیرز، ۱۹۹۸)
جدول ۲-۱٫ ویژگی های رهبری خدمتگزار(۲۰۰۴(Stone et al,
ویژگیهای لازم
ویژگیهای ملزوم
- چشم انداز
۱-ارتباط
- اعتماد
۲-اعتبار
- خدمت رسانی
۳-قابلیت
- الگوسازی
۴-خادمیت
- پیش قدمی
۵-نفوذ
- قدردانی از دیگران
۶-متقاعدسازی
- توانمندسازی
۷-گوش دادن
- راستگویی
۸-حضور وقابل دسترس بودن
- تشخیص و صداقت
۹-یاددهندگی
۱۰-تفویض اختیار
۱۱-حمایت وقوت قلب
ویژگیهای لازم شامل ویژگیها و خصوصیات متمایز و کیفیتهای عملی است که به رهبران تعلق دارد و ازطریق رفتارهای بخصوص درمحیط کار مشاهده میگردد. ویژگیهای لازم رهبری خدمتگزار شامل خصوصیات مؤثر و اثربخشی آن ها است، هرچند که ویژگیهای لازم از هم مجزا هستند ولی باهم درارتباطند و دربیشتر موارد این ویژگیها به طورمتقابل درهم اثر میگذارند.
ویژگیهای ملزوم رهبری خدمتگزارمکمل و فزون بخشی ویژگیهای لازم هستند و آن ها ماهیتا ویژگیهای ثانویه نیستند بلکه مکمل یکدیگرند. و دربعضی موارد پیش نیازهایی برای رهبری خدمتگزار اثربخش محسوب میگردند. . (Russel and Stone,2002)
۲-۹٫ مدل ویژگی های رهبری خدمتگزار
سبک رهبری خدمتگزار میتواند بسیاری از مشکلاتی را که سازمان های قرن بیست و یکم با آن روبرو هستند را حل وفصل کنند. در سبک رهبری خدمتگزار، به جای آن که پیروان به رهبر خدمت کنند، رهبران از طریق ایجاد مهارت در کارکنان، از بین بردن مشکلات و موانع، تشویق به خلاقیت و نوآوری و ایجاد توانمندی در کارکنان به آن ها خدمت میکنند.