– تامین خدمات رفاهی برای کلیه گروه‌های سنی و خانواده ها از طریق ایجاد و تعمیم مراکز
رفاه خانواده، مهدهای کودک، خانه ها و باشگاه جوانان و پیران.
– تامین خدمات توانبخشی نسبت به معلولان جسمی روانی و اجتماعی
– نظارت بر سازمان‌های رفاهی غیردولتی و تعیین ضوابط و برنامه ها و روش‌های دستگاه‌های مذبور و آموزش و راهنمایی لازم
– درمان معتادان به موادمخدر و الکل و توانبخشی آنان
– عضویت در سازمان‌های بین‌المللی و شرکت در کنفرانس‌ها و مجامع بین‌المللی که در امور مربوط به مسائل فوق تشکیل می‌شود
– اجرای سایر خدمات رفاهی که بنا به تصویب شورای‌عالی رفاه اجتماعی به وزارت رفاه اجتماعی محول می‌شود
بر اساس ماده ٢ قانون مذکور، مقرر شد که از تاریخ تصویب مؤسسات و واحدهای زیر، حسب مورد با بودجه و دارایی کارکنان، ارکان و شوراهای قانونی از وزارتخانه‌های مربوط منتزع و به وزارت رفاه اجتماعی وابسته یا منتقل شوند یا تحت نظارت وزارت مذکور انجام وظیفه کنند:
الف) سازمان بیمه های اجتماعی با واحدهای مربوط (از وزارت کار و امور اجتماعی )
ب) بانک رفاه کارگران (از وزارت کار و امور اجتماعی )
ج) سازمان بیمه های اجتماعی روستاییان (از وزارت تعاون و امور روستاها )
د) سازمان تامین خدمات درمانی (از وزارت بهداری )
ه) انجمن توانبخشی (از وزارت کار و امور اجتماعی )
و) اجرای قانون حمایت کارمندان در برابر آثار ناشی از پیری و از کارافتادگی و فوت (از وزارت کار و امور اجتماعی )
ز) امور درمان و توانبخشی معتادان و واحدهای درمانی مربوط (از وزارت بهداری )
ح) امور مربوط به درمان و توانبخشی بیماران روانی و واحدهای درمانی مربوط (از وزارت بهداری )
مسئولیت و اختیارات هر یک از وزرا و وزارتخانه‌های موضوع این ماده، طبق قوانین و مقررات مربوط در هر مورد عینا به وزیر و وزارت رفاه اجتماعی منتقل شد.
به این ترتیب، امور سازمان بیمه های اجتماعی، تحت نظارت وزارت رفاه اجتماعی قرار گرفت و وزیر رفاه اجتماعی، ریاست شورای‌عالی سازمان را عهده‌دار شد و مدیرعامل سازمان نیز به سمت معاون وزارت مذبور منصوب شد و پیشنهادهای مربوط به سازمان از طریق وزارت رفاه اجتماعی قابل طرح در هیات وزیران شد.
مبحث سوم : قانون تامین اجتماعی، مصوب تیرماه ١٣۵۴
با گذشت کمتر از یک سال از تأسيس وزارت رفاه اجتماعی، در تیرماه ١٣۵۴ قانون تامین اجتماعی مشتمل بر ١١٨ ماده و ۴۰ تبصره تصویب و در تاریخ ١٠مرداد ١٣۵۴ برای اجرا ابلاغ شد.
طبق ماده ۱ این قانون، به منظور اجرا و تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامه های تامین اجتماعی «سازمان تامین اجتماعی» تشکیل شد، به این ترتیب، نام سازمان برای اولین‌بار به «سازمان تامین اجتماعی» تغییر یافت. تعهدات سازمان به موجب ماده ٣ قانون نیز به شرح زیر تعیین شد[۳۰]:
الف) حوادث و بیماری‌ها
ب) بارداری
ج) غرامت و دستمزد
د) از کارافتادگی
ه) بازنشستگی
و) مرگ
همچنین مشمولان این قانون، از کمک‌های ازدواج و عائله‌مندی برخوردار شدند. طبق ماده ۴ مشمولان این قانون عبارت بودند از:
الف) افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند
ب) صاحبان حرف و مشاغل آزاد
ج) دریافت‌کنندگان مستمری‌های بازنشستگی، از کارافتادگی و فوت
به موجب ماده ٩ این قانون، تعهدات بند الف و ب ماده ٣ (حوادث و بیماری‌های بارداری) بر عهده سازمان تامین خدمات درمانی محول شد و به این ترتیب، مسئولیت اجرای این تعهدات که جزو وظایف و مأموریت‌‌های سازمان بیمه های اجتماعی بود، از آن منتزع شد. بر اساس ماده١٠، از تاریخ اجرای این قانون، «سازمان بیمه های اجتماعی» و «سازمان بیمه های اجتماعی روستاییان»، در «سازمان تامین اجتماعی» ادغام شدند، دیون و مطالبات، بودجه و دارایی کارکنان آن ها با حفظ حقوق، سوابق، مزایای استخدامی و کلیه وظایف و تعهدات آن ها به سازمان تامین اجتماعی منتقل شد. همچنین بر اساس ماده ١١ این قانون، تأسیسات و تجهیزات درمانی سازمان بیمه های اجتماعی با حفظ مالکیت سازمان تامین اجتماعی، در اختیار سازمان تامین خدمات درمانی قرار گرفت و کارکنان واحدهای درمانی مذکور در این ماده با حفظ حقوق و سوابق و مزایای استخدامی خود به سازمان تامین خدمات درمانی منتقل شدند. به موجب ماده ١٢، سازمان زیر نظر وزیر رفاه اداره می‌شد و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری بود.
مبحث چهارم : قانون تشکیل وزارت بهداری و بهزیستی در مرداد‌ماه ١٣۵۵ قانون تشکیل وزارت بهداری و بهزیستی تصویب و اجرا شد.
طبق ماده یک قانون مذکور، به منظور تامین بهداشت و رفاه اجتماعی، خدمات درمانی و توانبخشی، تامین اجتماعی و تنظیم خانواده و امور جمعیت و همچنین انجام دادن سایر وظایفی که به موجب قوانین مربوط بر عهده وزارت بهداری و وزارت رفاه اجتماعی گذاشته شده بود و نیز ایجاد نظام هماهنگ در اجرای خدمات مذکور، وزارت بهداری و بهزیستی تشکیل شد.
بر اساس ماده ٢ آن، کلیه وظایف، اختیارات و مسئولیت‌های وزیر و وزارت رفاه اجتماعی و وزیر و وزارت بهداری با کارکنان و اعتبارات و دارایی و تعهدات آن ها حسب مورد به وزیر و وزارت بهداری و بهزیستی محول و منتقل شد.
در ماده ٣ این قانون، وظایف اجرایی وزارت بهداری و بهزیستی در استان‌ها و فرمانداری‌های کل برعهده سازمان‌های منطقه‌ای بهداری و بهزیستی استان یا فرمانداری کل محول و مقرر شد اساسنامه این سازمان‌ها به پیشنهاد وزارت بهداری و بهزیستی به تصویب هیات وزیران برسد. در ماده ۶ این قانون، کلیه وظایف اجرایی و همچنین کارکنان «سازمان تامین اجتماعی»، به استثنای کارمندانی که مورد نیاز صندوق موضوع ماده١٠ این قانون بودند، به سازمان‌های منطقه‌ای بهداری و بهزیستی استان‌ها و فرمانداری‌های کل منتقل شدند. تعهدات، دیون، مطالبات و دارایی سازمان مذکور نیز به «صندوق تامین اجتماعی» منتقل شد. همچنین مطابق ماده ٧، تمامی کارکنان، دارایی، اعتبارات و تعهدات سازمان تامین خدمات درمانی، سازمان تامین خدمات رفاهی و انجمن توانبخشی، به وزارت بهداری و بهزیستی انتقال یافت.
طبق ماده، قوانین و مقررات سازمان تامین اجتماعی و سازمان‌های فوق‌الذکر و حدود وظایف و اختیارات شورای‌عالی و نیز ترتیب انتخاب اعضا و تشکیلات جلسه ها به نحوی که در قانون تامین اجتماعی آورده شده بود، به قوت خود باقی ماند و فقط در ترکیب اعضای فوق عنوان وزیر رفاه اجتماعی به وزیر وزارت بهداری و بهزیستی تغییر یافت و وزیر بهداری از مجموعه اعضای آن حذف شد[۳۱].
مبحث پنجم : لایحه قانونی اصلاح قانون تشکیل سازمان تامین اجتماعی، مصوب ١٣۵٨
