همه مراحل چرخه زندگی کسب و کارهای کارآفرینانه از دیدگاه استراتژیک اهمیت دارند و هر کدام از این مراحل به استراتژی های متفاوتی نیازمندند.
۲-۶٫ ساختار مالکیت کسب و کار
کارآفرینان از سه طریق میتوانند کسب و کارهای کارآفرینانه خود را شروع کنند که هر یک از این روشها دارای مزایا و معایب مختلفی است.
از میان روش های یاد شده، ایجاد واحد کسب و کار از طریق پذیرش نمایندگی، از ریسک و مخاطره کمتری برخوردار بوده و هزینه سرمایه گذاری آن نیز پایین تر است. خرید کسب و کاری که موجود است نیز نسبت به کسب و کاری که باید از صفر شروع شود، از ریسک و مخاطره کمتری برخوردار است.
شکل۲-۱٫ روش های راه اندازی کسب و کارهای کارآفرینانه
۲-۶-۱٫ روش خرید کسب و کار: یکی از متداول ترین و آسان ترین فرصتهایی که افراد با آن مواجه میشوند،خرید کسب و کاری است که در حال فعالیت است. از میان مزایای مختلفی که این روش دارد، مهمترین آن ها به قرار زیر است:
۱- از آنجا که کسب و کار قبلا فعالیت می کرده، استمرار عملیات آن در آینده قابل پیشبینی است.
۲- به تلاشها و زمانی که مرحله پیش از راه اندازی کسب و کار نیاز دارد، احتیاجی نخواهد بود.
۳- برخی اوقات این احتمال وجود دارد که بتوان با چانه زنی و شرایط ویژه ای که به وجود میآید، کسب و کار مورد نظر را با قیمتی کمتر از ارزش واقعی آن خرید.
ولی به هر حال، این روش برخی معایب را نیز دارد. از جمله آنکه ممکن است موفقیت کسب و کار، وابستگی زیادی به مالک و شخصیت او داشته باشد، بازار محصولات و خدمات کسب و کار به حد اشباع رسیده باشد یا کسب و کار با قیمتی بالاتر از قیمت واقعی خریده شود.علاوه بر این ها، کارآفرین نمی تواند آن طور که باید، خلاقیت ها و ایده های خود را در تغییر و تحول کسب و کار پیاده کند؛ زیرا ممکن است ایجاد تغییرات اساسی، هزینه هایی بیش از شروع یک کسب و کار جدید را به کارآفرین تحمیل کند.
۲-۶-۲٫ روش پذیرش نمایندگی
این کسب و کار، سیستمی است که یک عامل فروش یا کارآفرین با یک امتیاز دهنده یا شرکت معتبر توافق میکند که محصولات یا خدمات امتیازدهنده را به فروش برساند.
“هافمن” و “پربل[۶]” (۱۹۹۵میلادی) کسب نمایندگی را به عنوان یک استراتژی مقبول برای رشد کسب و کارها، اشتغال زایی و توسعه اقتصادی توصیف میکنند. کسب نمایندگی نوعی “همپیمانی استراتژیک” بین اعطا کننده نمایندگی و کارآفرین است که در پهنه وسیعی از صنایع و حرفه ها قابلیت اجرایی دارد و نوعی “ازدواج تجاری ” است.
در روش کسب نمایندگی به علت برخی خدمات مرکزی، هزینه های اداری همچون هزینه آموزش، تحقیق و توسعه و بازاریابی کاهش مییابد و صرفه جویی مالی و زمانی، امتیاز دهنده را قادر میسازد که بر موضوعات استراتژیک تمرکز یابد و امتیاز گیرنده نیز تمرکز خود را به موضوعات عملیات معطوف دارد.
۲-۶-۳٫ شروع کسب و کار از صفر
قبل از تصمیم در مورد سازماندهی عملیات، کارآفرینان نیازمند تعیین ساختاری قانونی اند که با تقاضاهای کسب و کار کارآفرینانه آنان بیشترین تناسب را داشته باشد. قوانین مالیاتی، وضعیت مسئولیت کارآفرین، دسترسی به سرمایه و پیچیدگی تأسيس کسب و کار”، از جمله مواردی است که در تعیین نوع ساختار قانونی کسب و کار موثرند. در مجموع سه شکل سازمانی عمده وجود دارد که عبارت اند از:
۲-۶-۳-۱٫ مالکیت انفرادی
کسب و کاری است که یک شخص آن را راه اندازی و اداره میکند و کسب و کار جدا از شخص مالک نیست. بدهی و تعهدات این کسب و کار بر عهده فرد مالک است و علاوه بر آن شخص مالک دارای مسئولیت نامحدود است.
۲-۶-۳-۲٫ شراکت
دو یا چند نفر به عنوان شریک در سود کسب وکار با یکدیگر مشارکت و همکاری میکنند، شراکت نامیده می شود. هر یک از شرکا با گذاشتن پول، اموال، نیروی کار و مهارت ها، سهمی در سود و زیان پیدا میکنند. شرکا بین خود قراردادی را امضا میکنند که در آن سهم مالی و مدیریتی آنان به صورت تفصیلی مکتوب شده و نقش های شرکا و روابط شراکتی آنان بیان شده است. در ساختار شراکتی، نکته مهم آن است که یکی از شرکا باید مسئولیت بدهی ها و مسئولیت نامحدود کسب و کار را بپذیرد.
۲-۶-۳-۳٫ شرکت
شرکت، تشکیلات قانونی منفک از افرادی است که مالک آن اند و از طریق قوانین دولتی ایجاد شده است. برای تأسيس شرکت باید اولا در مورد سهم سرمایه افراد توافق کرد و ثانیاً اساسنامه کسب و کار به تأیید نهادهای مربوط برسد و شرکت ثبت شود.
۲-۷٫ ثبت اختراع
اختراع محصول یا فرآیندی است که راه جدید انجام کاری را ارائه میدهد یا راه حل فنی جدیدی را برای مشکل خاصی پیشنهاد میکند.Patent حق انحصاری است که درقبال اختراع ثبت شده به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می شود. پتنت حمایت قانونی از اختراع را برای دارنده آن تأمین میکند. این حمایت برای مدت محدودی ( حداکثر بیست سال ) در ازای افشای جزئیات اختراع برای عموم ، اعطا می شود. حمایت پتنت به این معنا است که مورد اختراع را نمی توان بدون اجازه دارنده پتنت به صورت تجاری تولید کرد، استفاده یا توزیع نمود و به فروش رسانده به این نکته مهم باید توجه داشته که پتنت مجوز تولید محصول اختراعی نیست بلکه تنها دیگران را از تولید آن باز میدارد . حقوق پتنت معمولا پس از ارائه داد خواست ازسوی دارنده آن به دادگاه ، احقاق می شود. دادگاه در بیشتر نظام ها ، شخص یا اشخاص نقض کننده حقوق پتنت رااز این کار باز داشته و وی را مکلف به جبران خسارتهای وارده به صاحب حق اختراع می کند . همچنین چنانچه شخص ثالثی در دادگاه حق اعطا شده پتنت را به چالش کشیده و در این امر موفق شود ، حق پتنت اعطا شده غیر معتبر شناخته خواهد شد . به عنوان مثال بتواند ثابت نماید که اختراع فاقد شرایط قانونی و لازم بوده است. دارنده پتنت حق دارد تصمیم بگیرد چه کسی میتواند در طول مدت حمایت، از اختراع وی بهره برداری نماید . وی میتواند با عقد قرار داد اجازه یا لیسانس استفاده از اختراع را به افراد دیگری واگذار کند.
دارنده پتنت همچنین میتواند حق اختراع خود را به طور کامل به دیگری بفروشد که خریدار ، دارنده جدید آن اختراع شناخته خواهد شد. با انقضای دوره زمانی پتنت ( حداکثر ۲۰ سال از زمان ثبت تقاضا نامه ) حمایت از اختراع پایان گرفته و استفاده از آن در اختیار عموم خواهد بود. یعنی دارنده پتنت دیگر حقوق اختراع خود را دارا نبوده و هر شخصی میتواند از آن بهره برداری تجاری کند.
۲-۸٫ شرایط عمومی ثبت اختراع
به طور کلی اختراعی قابل ثبت است که حداقل شرایط ذیل در آن محقق باشد:
۱- نو باشد: اختراع باید دارای مشخصه جدیدی باشد که سابقه آن مشخصه در دانش وزمینه فنی مربوط به آن اختراع پیشبینی نشده باشد .